ေခ်ာင္းဆိုးတယ္ဆိုတာက အသက္႐ႈလမ္းေၾကာင္းထဲကို ဖုန္အမႈန္႔နဲ႔ျပင္ပမွ ဓာတ္မတည့္တဲ့ ပစၥည္း ေတြ ေရာဂါပိုးေတြ၀င္ေရာက္လာတဲ့အခါ အသက္႐ႈလမ္းေၾကာင္းမွာရွိတဲ့ လက္ခံတဲ့ေနရာေတြကေန တဆင့္ ဦးေႏွာက္ကိုလႈံ႕ေဆာ္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္က ရင္၀မ္းျခား ၾကြက္သားရဲ႕အကူအညီကိုယူၿပီး ျပန္လည္ ထုတ္ပစ္ဖို႔ႀကိဳးစားတဲ့ အလိုအေလ်ာက္တံု႔ျပန္မႈပဲျဖစ္ၿပီး ေခ်ာင္းဆိုးေစပါတယ္။ တစ္နာရီ မိုင္ ၅၀ အလ်င္နဲ႔ ဆိုးပါတယ္။
ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးအေနနဲ႔ ေရွးအစဥ္အဆက္က ေဆးရြက္ျပဳတ္ရည္၊ အရက္၊ ကလို႐ိုေဖာင္းအျပင္ ေမာ္ဖင္း ေနာက္ဆံုး ဟီ႐ိုအင္းအစရွိသည္တို႔ကိုပါ သံုးစြဲခဲ့ၾကတာေတြ႕ရပါတယ္။ ယခုေခတ္မွာေတာ့ သင့္ေတာ္တဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေတြကို ေစ်းကြက္မွာရရွိနိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ ေဆးအရည္ေတြဟာ ထိေရာက္တဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈေတြမေပးႏိုင္ဘူးလို႔ ေလ့လာမႈတစ္ခ်ိဳ႕အရ သိရွိရပါတယ္။
ေဆးဆိုင္ေတြရဲ့စင္ေတြမွာ ခ်ယ္ရီအရသာထည့္ထားတဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေတြက ေနရာယူေန ပါလိမ့္မယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ ေအးတဲ့ရာသီဥတုနဲ႔ တုပ္ေကြးကာလေတြမွာေပါ့။ ဒီေဆးေတြက တကယ္ပဲ အလုပ္ျဖစ္ရဲ့လား။
သီအိုရီအရ Dextromethorphan (DXM) လို႔ လူသိမ်ားၾကတဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေတြဟာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ေခ်ာင္းဆိုးတံု႔ျပန္မႈ (cough reflexes) ေတြကို ပိတ္လိုက္ျခင္းျဖင့္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းကို သက္သာ ေစတာျဖစ္ပါတယ္။ ခၽြဲကိုေပ်ာ္ေစၿပီး ေခ်ာင္းဟပ္ထုတ္ရတာလြယ္ေစတဲ့ expectorant (ဥပမာ Guaifene -sin) လို႔ေခၚတဲ့ ေဆးေတြေသြးေၾကာေတြ က်ဥ္းေစၿပီး အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္း ပြင့္ေစတဲ့ decongestants (ဥပမာ Ephedrine) ေဆးအမ်ိဳးအစားေတြ၊ ႏွာေခါင္းလည္ပင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ေရာင္ယမ္းျခင္းကိုေလ်ာ့က် ေစတဲ့ antihistamine ( ဥပမာ loratidine) လို ေဆးေတြလည္း အက်ံဴး၀င္ပါတယ္။
ေလ့လာမႈအမ်ားစုကေတာ့ ဆရာ၀န္ညႊန္ၾကားခ်က္မလိုဘဲ အလြယ္တကူ၀ယ္ယူသံုးစြဲလို႔ရတဲ့ ဒီေဆးေတြဟာ အမွန္တကယ္ ေခ်ာင္းဆိုးရပ္ေစတဲ့သက္ေသမရွိဘူးလို႔ဆိုပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ေရာဂါ အတြက္မဟုတ္ဘဲ လူနာစိတ္ေက်နပ္ေအာင္ေပးရတဲ့ ေဆးသက္ေရာက္မႈ (placebo effect) ေလာက္ပဲ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တယ္လို႔ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ေလ့လာမႈ ၁၉ ခုမွာ ၁၅ ခုက ေခ်ာင္းဆိုး ရပ္ေစတဲ့သိသာတဲ့ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမရွိဘူးလို႔ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေခ်ာင္းဆိုးမေပ်ာက္တဲ့အခါ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ ေဆး ပမာဏကိုထပ္ၿပီးတိုးဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး။ DXM လိုေဆးမ်ိဳးဟာ အိပ္ငိုက္ျခင္း၊ မ်က္လံုးလႈပ္ရွားမႈ ပံုမမွန္ျခင္း၊ တက္ျခင္းကေန ေသေစႏုိင္တဲ့အထိ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးရွိပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အေရးေပၚဌာနေတြမွာ ကေလးအမ်ားစုကို ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆး အလြန္အကၽြံေသာက္မိလို႔ overdose ျဖစ္ၿပီး ေရာက္ရွိလာတတ္တာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေတြကို ေလးႏွစ္ေအာက္ကေလးေတြအတြက္ မညႊန္ၾကားသင့္ မတိုက္သင့္ပါဘူး။
ေနာက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ေမွ်ာ္လင့္ထားသလို zinc နဲ႔ vitiamin C ကလည္း သိသာထင္ရွားတဲ့ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ မရွိပါဘူးတဲ့။
ဒါဆို ဘယ္အရာက အလုပ္ျဖစ္ပါမလဲ။
အရည္မ်ားမ်ားေသာက္တာ ေလထုေႏြးတဲ့ေနရာဖန္တီးတာ၊ ေအးတဲ့ရာသီေတြမွာ ေရခပ္ေႏြး ေႏြးနဲ႔ေရခ်ိဳးတာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္တဲ့ သၾကားလံုးငံုတာ၊ ငံုေဆးျပားပူပူေလးငံုလိုက္တာက သက္သာမႈ ရေစပါတယ္။ ပ်ားရည္ သို႔မဟုတ္ သံပုရာရည္ကို ေရေႏြးနဲ႔ျပင္ဆင္ေသာက္သံုးတာကလည္း အိမ္သံုး ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးရည္ေလး ျဖစ္ေစပါတယ္။
ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေတြမွာ သိသာတဲ့အခ်က္တစ္ခုပဲရွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ အိပ္ငိုက္တာ ပါပဲ။ ၿပီးေတာ့ အိပ္ေစလိုက္တဲ့အခါ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းကို ရပ္တန္႔သြားေစတဲ့အတြက္ ေခ်ာင္းဆိုး သက္သာ တယ္ထင္ရေစတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ Dextromethorphan လို ေဆးက အလြန္အမင္းအိပ္ငိုက္ေစလို႔ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ ကားမေမာင္းႏိုင္တဲ့ဒုကၡေတြနဲ႔လည္း ႀကံဳေတြ႕ရပါေသးတယ္။
ႏွစ္ပတ္ေက်ာ္လို႔မွ ေခ်ာင္းဆိုးတာမရပ္ရင္တာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔တိုင္ပင္ျပသဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
Credit : Thithtoolwin
ဤစာဖတ္သူမ်ားအားလံုးေပ်ာ္႐ြင္ခ်မ္းေျမ့ၾကပါေစလို႔ေ႐ႊခ်စ္သူမွဆုေတာင္းေမတၱာပို႔သေပးပါတယ္။
မွ်ေဝေပးျခင္းဟာလည္းေမတၱာတစ္မ်ိဳးပဲမို႔ မွ်ေဝေပးပါေနာ္...
ကျွန်တော်တို့တွေဟာ ချောင်းဆိုးပြီဆိုရင် ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးရည်ပုလင်းကို အလွယ် တကူလှမ်းကြပါလိမ့်မယ်။ နှစ်စဉ်သန်းပေါင်းများစွာသောငွေတွေကို ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးရည် ထုတ်လုပ်ဖြန့်ချိဖို့အတွက် သုံးစွဲနေကျဖြစ်ပါတယ်။
ချောင်းဆိုးတယ်ဆိုတာက အသက်ရှုလမ်းကြောင်းထဲကို ဖုန်အမှုန့်နဲ့ပြင်ပမှ ဓာတ်မတည့်တဲ့ ပစ္စည်း တွေ ရောဂါပိုးတွေဝင်ရောက်လာတဲ့အခါ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းမှာရှိတဲ့ လက်ခံတဲ့နေရာတွေကနေ တဆင့် ဦးနှောက်ကိုလှုံ့ဆော်ပါတယ်။ ဦးနှောက်က ရင်ဝမ်းခြား ကြွက်သားရဲ့အကူအညီကိုယူပြီး ပြန်လည် ထုတ်ပစ်ဖို့ကြိုးစားတဲ့ အလိုအလျောက်တုံ့ပြန်မှုပဲဖြစ်ပြီး ချောင်းဆိုးစေပါတယ်။ တစ်နာရီ မိုင် ၅၀ အလျင်နဲ့ ဆိုးပါတယ်။
ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးအနေနဲ့ ရှေးအစဉ်အဆက်က ဆေးရွက်ပြုတ်ရည်၊ အရက်၊ ကလိုရိုဖောင်းအပြင် မော်ဖင်း နောက်ဆုံး ဟီရိုအင်းအစရှိသည်တို့ကိုပါ သုံးစွဲခဲ့ကြတာတွေ့ရပါတယ်။ ယခုခေတ်မှာတော့ သင့်တော်တဲ့ ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးတွေကို ဈေးကွက်မှာရရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ချောင်းဆိုးပျောက် ဆေးအရည်တွေဟာ ထိရောက်တဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေမပေးနိုင်ဘူးလို့ လေ့လာမှုတစ်ချို့အရ သိရှိရပါတယ်။
ဆေးဆိုင်တွေရဲ့စင်တွေမှာ ချယ်ရီအရသာထည့်ထားတဲ့ ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးတွေက နေရာယူနေ ပါလိမ့်မယ်။ အနည်းဆုံးတော့ အေးတဲ့ရာသီဥတုနဲ့ တုပ်ကွေးကာလတွေမှာပေါ့။ ဒီဆေးတွေက တကယ်ပဲ အလုပ်ဖြစ်ရဲ့လား။
သီအိုရီအရ Dextromethorphan (DXM) လို့ လူသိများကြတဲ့ ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးတွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ချောင်းဆိုးတုံ့ပြန်မှု (cough reflexes) တွေကို ပိတ်လိုက်ခြင်းဖြင့် ချောင်းဆိုးခြင်းကို သက်သာ စေတာဖြစ်ပါတယ်။ ချွဲကိုပျော်စေပြီး ချောင်းဟပ်ထုတ်ရတာလွယ်စေတဲ့ expectorant (ဥပမာ Guaifene -sin) လို့ခေါ်တဲ့ ဆေးတွေသွေးကြောတွေ ကျဉ်းစေပြီး အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ပွင့်စေတဲ့ decongestants (ဥပမာ Ephedrine) ဆေးအမျိုးအစားတွေ၊ နှာခေါင်းလည်ပင်းတစ်လျှောက်မှာ ရောင်ယမ်းခြင်းကိုလျော့ကျ စေတဲ့ antihistamine ( ဥပမာ loratidine) လို ဆေးတွေလည်း အကျူံးဝင်ပါတယ်။
လေ့လာမှုအများစုကတော့ ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်မလိုဘဲ အလွယ်တကူဝယ်ယူသုံးစွဲလို့ရတဲ့ ဒီဆေးတွေဟာ အမှန်တကယ် ချောင်းဆိုးရပ်စေတဲ့သက်သေမရှိဘူးလို့ဆိုပါတယ်။ သူတို့ဟာ ရောဂါ အတွက်မဟုတ်ဘဲ လူနာစိတ်ကျေနပ်အောင်ပေးရတဲ့ ဆေးသက်ရောက်မှု (placebo effect) လောက်ပဲ လုပ်ဆောင်နိုင်တယ်လို့ တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။ လေ့လာမှု ၁၉ ခုမှာ ၁၅ ခုက ချောင်းဆိုး ရပ်စေတဲ့သိသာတဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုမရှိဘူးလို့ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် ချောင်းဆိုးမပျောက်တဲ့အခါ ချောင်းဆိုးပျောက် ဆေး ပမာဏကိုထပ်ပြီးတိုးဖို့ မလိုအပ်ပါဘူး။ DXM လိုဆေးမျိုးဟာ အိပ်ငိုက်ခြင်း၊ မျက်လုံးလှုပ်ရှားမှု ပုံမမှန်ခြင်း၊ တက်ခြင်းကနေ သေစေနိုင်တဲ့အထိ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးရှိပါတယ်။ နှစ်စဉ် အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ အရေးပေါ်ဌာနတွေမှာ ကလေးအများစုကို ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေး အလွန်အကျွံသောက်မိလို့ overdose ဖြစ်ပြီး ရောက်ရှိလာတတ်တာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် များသောအားဖြင့် ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးတွေကို လေးနှစ်အောက်ကလေးတွေအတွက် မညွှန်ကြားသင့် မတိုက်သင့်ပါဘူး။
နောက်ပြီး ကျွန်တော်တို့မျှော်လင့်ထားသလို zinc နဲ့ vitiamin C ကလည်း သိသာထင်ရှားတဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှု မရှိပါဘူးတဲ့။
ဒါဆို ဘယ်အရာက အလုပ်ဖြစ်ပါမလဲ။
အရည်များများသောက်တာ လေထုနွေးတဲ့နေရာဖန်တီးတာ၊ အေးတဲ့ရာသီတွေမှာ ရေခပ်နွေး နွေးနဲ့ရေချိုးတာ၊ ချောင်းဆိုးပျောက်တဲ့ သကြားလုံးငုံတာ၊ ငုံဆေးပြားပူပူလေးငုံလိုက်တာက သက်သာမှု ရစေပါတယ်။ ပျားရည် သို့မဟုတ် သံပုရာရည်ကို ရေနွေးနဲ့ပြင်ဆင်သောက်သုံးတာကလည်း အိမ်သုံး ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးရည်လေး ဖြစ်စေပါတယ်။
ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးတွေမှာ သိသာတဲ့အချက်တစ်ခုပဲရှိပါတယ်။ အဲဒါကတော့ အိပ်ငိုက်တာ ပါပဲ။ ပြီးတော့ အိပ်စေလိုက်တဲ့အခါ ချောင်းဆိုးခြင်းကို ရပ်တန့်သွားစေတဲ့အတွက် ချောင်းဆိုး သက်သာ တယ်ထင်ရစေတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ Dextromethorphan လို ဆေးက အလွန်အမင်းအိပ်ငိုက်စေလို့ အလုပ်မလုပ်နိုင် ကားမမောင်းနိုင်တဲ့ဒုက္ခတွေနဲ့လည်း ကြုံတွေ့ရပါသေးတယ်။
နှစ်ပတ်ကျော်လို့မှ ချောင်းဆိုးတာမရပ်ရင်တာ့ ဆရာဝန်နဲ့တိုင်ပင်ပြသဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
Credit : Thithtoolwin
ဤစာဖတ်သူများအားလုံးပျော်ရွင်ချမ်းမြေ့ကြပါစေလို့ရွှေချစ်သူမှဆုတောင်းမေတ္တာပို့သပေးပါတယ်။
မျှဝေပေးခြင်းဟာလည်းမေတ္တာတစ်မျိုးပဲမို့ မျှဝေပေးပါနော်...
