တင္းတိပ္ဆိုတာ မ်က္နွာမွာ အမဲကြက္ေတြ မညီမညာ ျဖစ္လာတာကို ေခၚပါတယ္။
တင္းတိပ္ကို melasma လို႕ေခၚပါတယ္။ melas ဆိုတာ ဂရိစကားက လာတယ္။
အမဲေရာင္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ သက္ေရာက္တယ္။ တခ်ိဳ႕က chloasma တဲ့။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားလို႕ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မ်က္နွာဖံုးလို႕ေတာင္
တင္စားေခၚၾကတယ္။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ေတြမွာ ျဖစ္ရင္ ကေလးေမြးျပီးတဲ့အခါ
ျပန္ေပ်ာက္နိုင္တယ္။
ေဆးပညာမွာ ပုံမွန္ထက္ အေရာင္ရင့္တဲ့
အကြက္ေတြကို hyperpigmentation လို႕ သံုးပါတယ္။ တင္းတိပ္အေၾကာင္း မေျပာခင္
တင္းတိပ္ အမဲကြက္ျဖစ္ေစတဲ့ melanin အေၾကာင္း အရင္ရွင္းရပါမယ္။ melaninဆိုတာ
ေရာင္ျခယ္ပစၥည္းတစ္မ်ိဳး။ melanin ထုတ္တဲ့ဆဲလ္ကို melanocyte လို႕
ေခၚပါတယ္။ melanocyte ဆိုတာ အေရျပားအေပၚလႊာ (epidermis)မွာ ရွိတဲ့ဆဲလ္ေတြ
ျဖစ္ပါတယ္။ အဆိုပါဆဲလ္ေတြက မယ္လနင္ပံုမွန္ထက္ ပိုထုတ္တဲ့အခါ တင္းတိပ္ဆိုတာ
ျဖစ္လာတယ္။
တင္းတိပ္အမ်ားစုက ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္မွန္း မသိပါ။ ေနေရာင္
ထိေတြ႕မႈမ်ားလို႕ ျဖစ္တာလို႕ေတာ့ သိထားတယ္။ အပူပိုင္းေဒသ အသားလတ္သူ၊ ညိဳသူ
ေနေရာင္နဲ႕ပိုထိေတြ႕ရသူေတြမွာ တင္းတိပ္ပိုျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္
ေႏြရာသီလိုကာလေတြမွာ တင္းတိပ္က ပိုသိသာေလ့ရွိတယ္။ တစ္ခါ oestrogen ,
progesterone စတဲ့ေဟာ္မုန္းေတြက ဒီဆဲလ္ေတြအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစတယ္ လို႕
သိထားတယ္။ အဆိုပါ ေဟာ္မုန္းေတြက ေနေရာင္နဲ႔ထိေတြ႕တဲ့အခါ မယ္လနင္ကို
ပံုမွန္ထက္ ပိုထြက္ေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္ေပးတယ္။
မ်ိဳးရိုးနဲ႕ တိုက္ရိုက္
မဆိုင္ေပမယ့္ မိသားစုဝင္ထဲမွာျဖစ္ရင္ တျခားတစ္ေယာက္ မွာလည္း ျဖစ္တတ္တယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အခ်ိဳးခ်ၾကည့္ရင္ အမ်ိဳးသမီး ၉
ေယာက္ျဖစ္တိုင္း အမ်ိဳးသားက တစ္ေယာက္သာ ေတြ႕မယ္။ သိုင္းရြိဳက္ေရာဂါ
အခံရွိသူေတြမွာလည္း ဒါမ်ိဳးျဖစ္တာ ေတြ႕ရတယ္။ အလွအပပစၥည္း ၊ေဆးဝါး
ဓာတုပစၥည္း စတာေတြ ဓာတ္မတဲ့လို႔လည္း ျဖစ္နိုင္တယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈက MSH
ေဟာ္မုန္းကို ထြက္ေစတာေၾကာင့္ ပိုျဖစ္ေစတယ္။
တင္းတိပ္အမ်ားစုက
မ်က္နွာမွာ အညိဳကြက္ေတြ အကြက္လိုက္ ေပါက္တာျဖစ္တယ္။ မ်က္နွာတင္မက
ေနေရာင္အထိမ်ားတဲ့ လည္ပင္း၊ လက္ စတဲ့ေနရာေတြမွာလည္း ျဖစ္နိုင္တယ္။
အညိဳကြက္ရဲ႕ ေဘးသားႏႈတ္ခမ္းေတြက မညီညာဘူး။ ဘယ္၊ ညာ နွစ္ဖက္လံုး ျဖစ္ၾကတယ္။
အကြက္ေတြက ေန႕ခ်င္းညခ်င္း ျဖစ္လာတာ မဟုတ္ဘဲ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း သိသာလာတာ
ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕တျဖညး္ျဖည္း ပိုမ်ားလာတယ္။ အၾကည့္ရ ဆိုးလာတယ္။ တင္းတိပ္ကို
ေယဘုယ် သံုးမ်ိဳး ခြဲလိုက္တယ္။
၁။ ပထမဆံုး အမ်ိဳးအစား ကေတာ့
အေရျပားအေပၚဆံုးလႊာမွာ ျဖစ္တယ္။ အေရာင္ပိုရင့္ျပီး သိသာလြန္းတယ္။ အကြက္ရဲ႕
အနားသတ္ေတြက ညီညာတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီအမ်ိဳးအစားက ေဆးေတြကို
တံု႕ျပန္မႈအားေကာင္းလို႕ ကုဖို႕ ပိုလြယ္တယ္။
၂။ Dermal melasma
ဆိုတာ အေရျပားရဲ႔ေအာက္လႊာမွာျဖစ္တာ။ အနားသတ္ေတြက မညီမညာျဖစ္ေနတတ္တယ္။
မီးခိုးေရာင္ နည္းနည္းေဖ်ာ့မယ္။ အေရျပားေအာက္မို႕ ေပ်ာက္ကင္းသက္သာဖို႕
ခက္ခဲတယ္။
၃။ Mixed melasma ဆိုတာ အေပၚကအမ်ိဳးအစားနွစ္ခုလံုး တြဲျဖစ္တာမ်ိဳးပါ။
တင္းတိပ္ဟုတ္မဟုတ္
ျမင္ရံုနဲ႕ သိနိုင္ပါတယ္။ ဘယ္အလႊာေရာက္လဲ သိခ်င္ရင္ 340 - 400 nm
လိႈင္းအလ်ားရွိတဲ့ Wood's lamp နဲ႕ စမ္းသပ္လို႕ ရပါတယ္။ ေသခ်ာခ်င္ရင္
biopsy အသားစကို ယူျပီး စစ္လို႕ရတယ္။
တင္းတိပ္မွာ
hydroquinone(HQ)ပါတဲ့ လိမ္းေဆးေတြက အသံုးမ်ားဆံုးပဲ။ တကယ္က
အေရာင္ခၽြတ္ေဆးပါ။ ေဆးက မယ္လနင္ထြက္ေစတဲ့ tyrosinase ဆိုတဲ့ ဓာတ္တမ်ိဳးကို
တားဆီးလိုက္တာျဖစ္တယ္။ ျပင္းအားနည္းတာက ဆရာဝန္လက္မွတ္ မလိုပါ။ cream,
lotion, gel, or liquid ျပင္းအား 2%, 4% စသည္ျဖင့္ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕
လာတယ္။ ေရရွည္သံုးရင္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ပိုမ်ားတယ္။ သတိျပဳရမွာက
လိမ္းေဆးသံုးျပီးတဲ့အခါ ေနေရာင္နဲ႕ထိေတြ႕မႈကို တတ္နိုင္သမွ် ေရွာင္သင့္တယ္။
ဝက္ျခံမွာ
သံုးတဲ့ tretinoin, azelaic acidစတဲ့ ေဆးေတြလည္း သံုးလို႕ရတယ္။ tretinoin
0.05% ဆိုတာ ဗီတာမင္ေအပါတဲ့ လိမ္းေဆးျဖစ္ပါတယ္။ တုံ႕ျပန္မႈေနွးတယ္။
ေျခာက္လေလာက္ၾကာမွ နည္းနည္း သိသာလာတာမ်ိဳး လည္းရွိတယ္။
အေရျပားေျခာက္ေသြ႕ေစျပီး အခန္႕မသင့္ရင္ အေရျပားေရာင္တာထိ ျဖစ္နိုင္လို႕
စတီးရြိဳက္ေဆးေတြနဲ႕ ေရာသံုးသင့္တယ္။ azelaic acid 20%ဆိုတာ
ေရာင္ျခယ္ထုတ္တဲ့ melanocytes ကို အဓိကထား တိုက္ခိုကိတာေၾကာင့္
ေဘးထြက္ပိုနည္းတယ္။
တင္းတိပ္ေပ်ာက္ေဆးေတြထဲမွာ triple cream ေခၚတဲ့
hydroquinone , tretinoin နဲ႕ corticosteroid သံုးမ်ိဳးေပါင္းထားတဲ့
လိမ္းေဆးေတြက ေကာင္းတယ္။ US FDAက အသိမွတိျပဳထားတာက Tri-Luma ဆိုတဲ့
လိမ္းေဆး။ hydroquinone 4%, tretinoin 0.05%, နဲ႕ fluocinolone acetonide
0.01% ဆိုတဲ့ေဆး သံုးမ်ိဳးေပါင္းထားတယ္။ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ထိေရာက္
ေကာင္းမြန္ေစတယ္။ တင္းတိပ္မွာ ေဆးေပးတဲ့အခါ ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ လိမ္းေဆးေတြက
ပိုအာနိသင္ရွိတာ ေတြ႕ရတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ၂လ ေလာက္သံုးရင္ သိသာျပီ။ ၂၀၁၀
ကေလ့လာမႈေတြအရ ဒီေဆးကို ၆ လထိ စိတ္ခ်လက္ခ် သံုးစြဲနိုင္သတဲ့။
တျခားနည္းေတြလဲ
အမ်ားၾကီးပဲ။ သိပ္မဆိုးရင္ Microdermabrasion ၊အေရျပားလႊာေအာက္
နည္းနည္းေရာက္ရင္ dermabrasion ဆိုတဲ့ နည္းေတြလည္း သံုးပါတယ္။ cosmatic
camouflage ဆိုတာ မ်က္နွာအမဲစက္ေတြကို မသိသာေအာင္ ဖံုးေပးတဲ့
လိမ္းေဆးျဖစ္တယ္။ ခရုသင္းမွာလည္း သံုးေသးတယ္။ တကယ္က အသားအေရာင္ ညီညာေအာင္
ေဆးဆိုးတာပဲ။
chemical peel ဆိုတာလည္း အေပၚယံအေရျပားကို ကြာေစတဲ့
နည္းျဖစ္ပါတယ္။ 30%-70% glycolic acid ပါတာေတြ သံုးတယ္။ kojic acid
ပါတာေတြက အညိဳကြက္အေရာင္က ေဖ်ာ့သြားေစတယ္။ အလြန္အကၽြံ သံုးတာက အေရျပားကို
ပိုမိုေရာင္ရမ္းေစတယ္။ ကၽြမ္းက်င္မႈမရွိဘဲသံုးရင္ ပိုဆိုးလာနိုင္တာ
သတိျပဳပါ။
ေလဆာနည္းေတြကလည္း သံုးၾကတာပဲ။ တခ်ိဳ႕က
မယ္လနင္ထြက္တဲ့ဆဲလ္ကို ဖ်က္ဆီးတာျဖစ္ျပီး တခ်ိဳ႕က အေပၚယံအေရျပားကို
ဖယ္ရွားပစ္တယ္။ chemical peel ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ laser treatment
ေလဆာနည္းပဲျဖစ္ျဖစ္ ေသခ်ာေပါက္ေပ်ာက္မယ္လို႕ အာမမခံနိုင္ပါ။ ေလ့လာၾကည့္ေတာ့
လူနာေတြရဲ႕ သံုးပံုတပံုမွာ အက်ိဳးရွိတယ္။ ေနာက္သံုးပံုတပံုမွာ
ထူးျခားမႈမရွိ။ က်န္တဲ့ သံုးပံုတပံုကေတာ့ ပိုဆိုးလာနိုင္ပါသတဲ့။
တင္းတိပ္သေဘာက
ေပ်ာက္ခဲတယ္။ မွန္းဆရခက္တယ္။ တိုးတက္မႈရွိဖို႕ လအနည္းငယ္ ေစာင့္ရတတ္တယ္။
ေနေရာင္ ထိပါမ်ားရင္ ျပန္ျဖစ္တတ္တယ္။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ တင္းတိပ္ထြက္ရင္
ကုဖို႕မလိုပါ။ ကေလးေမြးျပီးတာနဲ႕ တျဖညး္ျဖည္း အလိုလို ျပန္ေပ်ာက္သြားတယ္။
ေဟာ္မုန္းပါတဲ့ တားေဆးေတြေၾကာင့္ျဖစ္ရင္ ေဆးျဖတ္ျပီးတဲ့အခါ ေပ်ာက္သြားတယ္။
အီစတိုဂ်င္ပါတဲ့ေဆးေတြ သံုးေနရင္ ျဖတ္ပစ္ပါ။
အထူးဂရုစိုက္ရမွာက
ေနေရာင္နဲ႕တိုက္ရိုက္ မထိေတြ႕ေအာင္ ျဖစ္တယ္။ အျပင္သြားရင္ SPF 30-50 ပါတဲ့
ေနေလာင္ကာ လိမ္းေဆး အျမဲလိမ္းဖို႔ လိုပါတယ္။ အျပင္မထြက္ခင္ ၁၅ မိနစ္
ၾကိဳလိမ္းပါ။ လိုအပ္ရင္ နွစ္နာရီတခါ လိမ္းပါ။ ျပီးရင္ အေဆာင္းအကာ တစ္ခုခု
သံုးပါ။ တင္းတိပ္ေတြက ကူးစက္ေရာဂါ မဟုတ္သလို ကင္ဆာကိုလည္း မျဖစ္ေစပါ။
ေပ်ာက္ဖို႕ ခက္ေပမယ့္ ကံေကာင္းသူေတြကေတာ့ သူ႕အလိုလို ျပန္လည္ေပ်ာက္ကင္း
ႏိုင္ပါတယ္။
Credit:ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး
ဤစာဖတ္သူမ်ားအားလံုးေပ်ာ္႐ြင္ခ်မ္းေျမ့ၾကပါေစလို႔ေ႐ႊခ်စ္သူမွဆုေတာင္းေမတၱာပို႔သေပးပါတယ္။
မွ်ေဝေပးျခင္းဟာလည္းေမတၱာတစ္မ်ိဳးပဲမို႔ မွ်ေဝေပးပါေနာ္...
မိန္းကေလးတိုင္းသိထားသင့္တဲ႕ တင္းတိပ္
အသစ္တင္တိုင္း Email ပို႔ေပးပါမည္။
သင္၏ Email ကို ေအာက္တြင္ ျဖည့္စြက္၍ Submit လုပ္ပါ။
သင္၏ Email ကို ေအာက္တြင္ ျဖည့္စြက္၍ Submit လုပ္ပါ။